Bebeklerde doğuştan kalça çıkık, bebeğin kalça eklemlerinin hamilelik, doğum ve sonrasında nasıl büyüdüğünü ve kalça zayıflığa neden olan bir hastalıktır. Daha ağır vakalarda hastalık eklemlerin hareket etmesine ve yürümeyi zorlaştırmasına neden olur.
Peki, bebeklerde kalça çıkığı ve tedavi aşamaları nelerdir? Daha zayıf doğuştan kalça çıkık vakaları, bebek büyüdükçe doğal olarak tedavi edilebilir, ancak daha şiddetli vakalar ve kalça çıkık bazen ameliyat ve diş telleri gerektirir.
Bebeğin muayene seansları sırasında kalça doktor, doğuştan kalça çıkığı olup olmadığını kontrol etmek için bebeği inceler. Erken teşhis ve tedavi, bebeğin ileride kas, kemik ve eklem hastalıkları geliştirmesini önlemeye yardımcı oluyor.
Bebeklerde Kalça Çıkığı Nedir?
Kalça eklem, bir tür top ve kâse eklemidir. Top, femurun yuvarlak, top benzeri kısımlarından oluşur ve kalça kısım, femurun tutturulduğu pelvisin kalça boşluğu veya asetabulumudur.
Bir çocuk zayıf bir konjenital kalça çıkığa sahip olduğunda, femurun top benzeri kısmı asetabulum içinde yavaşça ileri geri hareket ederek pelvik instabiliteye neden olur. Ancak daha ciddi vakalarda femur tamamen yer değiştirir ve asetabulumdan çıkarılır. İleri vakalarda, femur, asetabuluma bile ulaşmaz.
Bebeklerde Kalça Çıkığı Nedenleri
Doğuştan bebeklerde kalça çıkığın nedeni tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak uzmanlar, hastalığa neden olan birçok faktörün rol oynadığına inanıyor.
Aşağıdaki nedenler bebeğinizi kalça çıkık riskine sokabilir:
- Rahîm kaslarının şiddetli kasılması: Anne içindeki fetüsün hareket edecek kadar yeri olmadığında doğuştan kalça çıkık riski artar. Bu, çoğunlukla rahîm duvarlarının hâlâ sıkı olduğu ilk hamilelik sırasında veya amniyotik kese içindeki suyun düşük olduğu gebeliklerde ortaya çıkar.
- Makat pozisyonu: Bebeğin makat pozisyondayken, bebeğin dizleri yanlara doğru uzatıldığında ve bebeğin ayakları kafasına yakın olduğunda mesanedeki hareket miktarını sınırlar.
- Diğer koşullar: Ayağın içe doğru eğriliği, çarpık boyun ve düz kafa sendromu gibi rahîm içindeki konumlarından kaynaklanan hastalıklarla doğan bebekler kalça çıkığı için daha fazla risk altındadır.
- Doğum hormonları: Bazen bebek doğum sırasında salınan hormonlara annenin kaslarını ve tendonlarını gevşetmek için tepki verebilir ve doğum sırasında kalça kemikleri yumuşar ve gerilir.
- Bebeğin kalçasını sıkılaştırmak: Bebek doğduktan sonra, kundağa sıkıca sarılırsa ve pelvis etrafına sıkıca sarılırsa, kalça çıkığı gelişmesi mümkündür. Kundak yaparken, bebeğin dizlerini ve kalçalarını döndürmek, sallamak ve bükmek için yeterli alana sahip olması gerekir.
Doğuştan kalça çıkıklar çok yaygın değildir ve yaklaşık her 1000 çocuktan birinde gelişir. Bununla birlikte, bazı kalça instabilite türleri çok yaygındır ve 3 çocuktan 1’ini etkiler.
Bebeklerde Kalça Çıkığı Belirtileri
Bu durumu teşhis etmek için doktorunuz aşağıdaki semptomları arayacaktır:
- Doğum sonrası muayeneler sırasında kene benzeri kısa bir ses duymak
- Bacak yüksekliği farkı
- Uyluk ve kalçanın üst kısmında yağ dokusunun asimetrisi
- 3 ay sonra kalça hareketlerde asimetri ve yaralı bacağın kısalığı
- Daha büyük çocuklarda şiddetli omurga eğriliği bebeklerde kalça çıkık ve anormal değişikliklere neden olabilir.
- Topallayan büyük çocuklar
Doğuştan pelvik çıkık genellikle vücudun bir tarafını ve çoğunlukla sol tarafını etkiler. Bebeklerin bu koşullarda ağrıları yoktur ve hiçbir belirti göstermezler.
Bebeklerde Kalça Çıkığı Teşhisi
Çocuk doktoru bebeğin uyluk kemiğini nazikçe dokunup esnetip sallanıp sallanmadığını ve bebeğin uyluk kemiğinin yerinde mi yoksa yerinden mi olduğunu belirlemek için inceler. Çok yaygın bir deneyde, bebek düz bir yüzeye yerleştirilir ve hareket miktarını kontrol etmek için uylukları yanlara doğru çekilir.
Başka bir deneyde, uyluk kemiğinin top benzeri kısmını çıkarmaya çalışmak için bebeğin dizleri birbirine yapıştırıldı. Bu test sırasında kemiklerden bir karıncalanma sesi duyulursa bu, kalça kemiklerin yer değiştirdiği anlamına gelir. Bu egzersizler ve testler düzenli olarak ve bebeğin periyodik muayeneleri sırasında bebek normal yürüyene kadar yapılır.
Bazen doktorunuz kalça çıkığı daha iyi teşhis etmek için bir radyografi ve ultrason önerecektir. Sadece kemiklerin fotoğrafını çeken radyografiler daha büyük çocuklarda çekilir, ancak kemiklerle birlikte dokuların da fotoğrafını çeken ultrason 3 aylıktan küçük bebekler için daha uygundur. Çünkü kalça dokuları hâlâ yumuşaktır ve kemiğe dönüşmemiştir.
Bebeklerde Kalça Çıkığı Tedavi Yöntemleri
Doğuştan kalça çıkığın tedavisi çocuğun yaşına ve hastalığın ciddiyetine bağlıdır.
Zayıf çıkıklar genellikle doğumdan sonraki haftalarda doğal olarak iyileşir, aksi takdirde başka tedavi yöntemleri uygulanır:
- Diş teli kullanımı: Bu teller bebeğin dizlerini yerinde tutarak femurun top benzeri kısmını yerinde tutar. Dizleri yukarıda tutmak için, baştan ayak bileği etrafına bağlanan bileklere kayışlar takılır. Bu korseyi kullanmanın amacı femuru yerine yerleştirmektir. Bebek büyüdükçe bu kuşak kalça eklemin normal şekilde büyümesine yardımcı olur. Bu korseyle bir bebeğin kalça çıkığının tedavisi, bebeğin ultrason sonuçları normal olana kadar 6 ila 12 hafta sürer.
- Ameliyat: “Brace Paulick Harnes” tedavisi 6 aydan büyük çocuklar için uygun değildir.
Tedavi edilmemiş kalça çıkığı olan daha büyük çocukların iki tür ameliyattan birine ihtiyacı olabilir:
- Kemiğin kapalı bir şekilde kapatılması veya küçültülmesi: Bu prosedürde cerrah çocuğu uyuşturduktan sonra kalça kemiği nazikçe yerine yerleştirir. Daha sonra çocuğun kalça eklemini 3-4 ay stabil tutmak için alçı uygulanır. Bu cerrahi prosedür 18 aylıktan küçük çocuklar için uygundur.
- Açık kemiğin kısaltılması veya küçültülmesi: Bu prosedürde cerrah önce kalça kemiği modifiye eder ve ardından uyluk kemiğini değiştirir. Bu ameliyat sırasında doktor femur etrafındaki kasları ve dokuları serbest bırakır ve femur kasıldıktan sonra tekrar yerinde sıkılaştırır. Bu, 18 aydan büyük çocuklar ve kapalı ameliyatla tedavi edilmeyen çocuklar için en iyi tedavi yöntemidir.
Çocuk 2 ila 3 yaşına geldikten sonra, kalça asetabulum bölümü küçük ve uyluğun top şeklindeki kısmının tam oturmaması için sığ ise, çocuğun bu kısmı derinleştirmek için tekrar ameliyat olması gerekir. Ameliyattan sonra çocuğun vücudunun alt kısmı, pelvisin hareket etmesini engelleyen başak adı verilen özel sıvalar ile sıvanır. Hastanın durumuna bağlı olarak vücudu birkaç ay alçıda tutulacaktır.