Herkes hayatında bir defa da olsa bankacılık işlemi gerçekleştirmiştir. Bu bir para gönderme işlemi olduğu gibi, fatura yatırma yada ödeme işlemi de olabilir.
Fakat bankacılık işlemlerinde kullanılan o kadar çok kelime vardır ki, hangisinin ne anlama geldiğini bilemeyiz. Dolayısı ile bu yazımızda temel bankacılık terimleri hakkında merak edilenleri inceleyeceğiz.
O halde Temel bankacılık terimleri nelerdir? hemen açıklayalım…
Muhasebe İle İlgili Terimler
Muhasebe
Bankadaki dekontlar ve resmi evraklarda finansal nitelikte olan olayların incelenmesi ve yazıya dökülmesidir.
Bilanço
Bir işletmenin faaliyet göstermiş olduğu varlıkların, borçların aktif ve pasiflerin gösterildiği mali bir tablodur.
Muhasebe kavramında tek düzen hesap planı çerçevesinde 0 başlıklı döner değerler, 1 başlığı kredileri, 2 başlığı bağlı değerleri ve diğer aktifler, 3 başlığı mevduat ve pasifler, 4 başlığı ise öz kaynaklar bilanço kalemini oluşturmaktadır.
Gelir Tablosu
Bir işletmenin belirli bir tarihte elde etmiş olduğu bütün finansal değerlerle bu finansal değerlerin maliyet ve giderlerini bunların sonucunda oluşan dönem net karı ve zararını belirli bir düzende göstermiş olan mali bir tablodur.
5 numaralı başlığı faiz gelirlerini, 6 numaralı başlık faiz giderlerini, 7 numaralı başlık faiz dışı gelirleri ve son olarak 8 numaralı başlık faiz dışı giderler gelir tablosunu kalemlerini oluşturmaktadır.
Kasa Tahsil Fişi
Temel bankacılık terimlerine göre ; Bankanın banko diye tabir edilen veznesinin kasasına girmiş olan finansal değerleri ifade etmektedir.
İçerisinde fiş türünü, tarihi, numara, alacaklı ve borçlu hesap kodunu ve adını, açıklamasını ve imzasını anlatmaktadır.
Kasa Tediye Fişi
Bankanın veznesinden çıkmış olan paraların hesaba borç olarak kaydedildiğini anlatan ödeme yapıldığının bilgisini vermektedir.
İçerisinde fiş türü, tarihi, alacaklı ve borçlu hesap kodu gibi bilgiler yer almaktadır.
Mahsup Fişi
Nakit olamayan işlemlerde muhasebeleştirilme amacı ile kullanılmaktadır. Hangi hesaplara borç ve alacak kaydının yapılacağı fişin üzerindeki dökümde yazmaktadır.
Nazım Hesaplar
Aktif ve pasif hesapları ilgilendirmeyen bilgi verme özelliğinde olan bilanço dışı olan hesaplardır. Kural olarak karşılıklı çalışmaktadırlar.
Tek düzen hesap planında 9 numara ile bilinmektedirler.
Reeskont
Sözlükteki anlamı sarkan olarak bilinmektedir. En son iş gününde yapılan gelir ve giderlerin tespitine yapılmış bir işlem olarak bilinir.
Önemli olarak bilinmesi gerekir ki reeskont işlemlerinde gelir ve gider kalemlerinde vergi tahakkuk işlemi yapılmamaktadır.fon kesintisi ise olmamaktadır.
Evaülasyon
Bankalar Türk lirası ve dolar Euro gibi para birimleri ile çalışabilmektedir. Tek düzen hesap planında sadece Türk lirası kullanılmakta olup her ay sonunda yapılmakta olan paranın Türk lirasına çevrilmesidir.
Temel bankacılık terimlerine göre anlamı bu olmakla beraber, Her ayın son günündeki banka döviz alış kuru dikkate alınır.
Amortisman
İşletmelerde kullanılan 1 sene ve daha fazla sürelerde mallarda olan aşınma yıpranma durumunda vergi usulleri kanununda hükümlere göre itfa etme işlemi yani ödenme işlemi yapılmaktadır.
Her sene olarak bütçeden eskime için belirli bir para ayrılması ve kullanılma durumudur.
Envanter İşlemleri
İşletmelerde mevcutların borçların alacakların miktarları ve değerlerini kesin bir şekilde dökümlü olarak tespit ve elde edilen verilere göre ayarlama ve düzeltme kayıtlarının tamamlanması ve gerçek değerlerinin belirlenmesidir.
Ankes
Bankaların günlük olarak alacak ve borçlarının bilinmesi ve denge kurulması olayına denilmektedir.
Banka şubeleri ellerindeki anken fazlalarını saat 16 ya kadar Türkiye cumhuriyet merkez bankasının genel müdürlüğüne hesaplarına devredilmesini sağlama kasalarda bulunan âtıl paranın önlenmesi amacı taşınmaktadır.
Şubeler faiz anlaşması karşılığında karşı bankaya belirli miktarda borç para verebilirler.
Bankacılık Cari Hesap Terimleri
Cari Hesap
Temel bankacılık terimleri ‘nde Mali işlerle ilgilenen kurumlar ile yapılan anlaşma sonucunda kısa süreli para ile ilgili işlemlerde nakit para yatıran ve çeken müşteriler için hazır tutulmuş olan mali bir fon türüdür.
Hesap sahiplerinin çekebileceği para miktarına provizyon işlemi denilmektedir.
Mevduat
Şahıslar, firmalar ve kamu kesimi için tasarruf edilmiş olan bankalar ve buna benzer kuruluşlara yatırılan paralara söylenen terimdir.
Mevduat Munzam Karşılığı
14 Ekim 1970 senesinde yürürlüğe girmiş olan ve 1211 nolu TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ Bankası’nın 40. Maddesi gereğince yapılmış mevduat munzam karşılığında muhasebe işleminin yapıldığı sadece genel müdürlükte çalışabilen bir hesaptır.
Mevduat munzam karşılığınca merkez bankası ile piyasada olan para miktarını kontrol altına tutulabilmekte bankaların kredi hacimlerini etkilemektedir.
Zorunlu karşılıklar iki haftada bir olacak şekilde cuma günleri olarak hesaplanmaktadır.
Hesaplanmış olan munzam karşılıklar bu hesaba borç olarak verilmişken munzam karşılıklarının iade edilmesi durumunda bu hesaplara alacak kaydedilir.
Mevduat munzam karşılığınca yatırılan tutarlara merkez bankası tarafından faiz ödenebilmektedir.
Faiz ödenmesi mart, haziran, eylül ve aralık aylarında sonlarında yapılmaktadır.
Disponibilite
Bankada parası olan mudilerin diledikleri zaman paralarını çekebilmek için; bankaların hemen paraya çevrilebilen türde değerler bulundurma zorunluluğu vardır.
Mudi
Temel bankacılık terimleri ‘nde Bankalara parasını yatırmış olan kişidir. Mevduat bankaları bu ismi kullanmaktadır.
Faiz
Bankalar arası kullanılan ödünç para verme işleminin karşılığıdır. Bankalar ödünç para verme için faiz geliri elde ederken parayı alan kişiler ise faiz ödeme yükümlülüğü vardır.
Basit Faiz
Faize faiz yürütülmeme işlemidir. Yatırılan anapara tutarına yıllık oranında ve aylık, günlük olarak hesaplanabilmektedir.
Bileşik Faiz
Ana paraya eklenen faiz ile hesaplanan faizdir.
Kısaca faize faiz işletilmesidir.
Adat
Hesaplanan paranın bankada kalmış olduğu günlerde çarpılıp 100’e bölünmesi ile bulunur. Gün*anapara/100 formülü ile hesaplanmaktadır.
Valör
Faiz işleminin başladığı tarihe valörlü denilmektedir.
Yatırılan bir parada yatmış olan gün iş günü çekilen paralar için ise aynı gün valörlü olarak bilinmektedirler.
Kiralık Kasalar
Altın, döviz, özel evrak, kişisel eşyaların müşterilerin saklaması için bankaya bir ücret karşılığında tutmuş olduğu 2 anahtardan oluşan biri bankada biri müşteride kalmış olduğu kapalı kutudur.
Röpor
Menkul kıymetleri elinde bulunduran kişinin bankaya belirli bir vadede tekrar satın almak koşulu ile satılarak nakit sağlama işlemidir.
Röpor işlemi özellikle menkul kıymet rehni karşılığında alınan kredilere benzetilebilmektedir.
Röpor işlemi altın üzerine yapılabilmektedir.
Merkez bankasının geçici döviz açıklarını kapatabilmek için yabancı bankalar ile altın işlemi ile Röpor yaparlar.
Poliçe
Temel bankacılık terimleri ‘nde kullanılmaktadır. 3 taraftan oluşmaktadır.
- Poliçeyi düzenleyen kişi keşideci,
- Diğer kişi muhatap banka ve ödeyen kişiden oluşmaktadır.
Bono (Emre Muharrer Senet)
Borçlu tarafından imzalanmış olan alacaklının emrine belirlenmiş olan tarih ve yerde olan kayıtsız ve şartsız belirli bir tutarın ödenmesi yükümlülüğünü kapsamış olan bir belgedir.
Senedin üzerinde yazılmış olan değere nominal değer denilmektedir.
Çek
Kıymetli evrak olarak tanımlanmaktadır. Türk ticaret kanununa göre tanımı yapılmıştır. Kambiyo senetleri açıklamasında kanunda yerini almıştır.
Takas İşlemleri
Bankanın kendi şubesi ve aynı bankanın farklı şubesinde çek tahsil işlemlerinde çek tahsil işlemlerinden başka banka müşterileri ile tarafından tahsil edilmek üzere olan işlemlere takas işlemleri denir.
Alonj
Temel bankacılık terimlerine göre Sözleşmelerde bir şeyi uzatmak için yapılmış olan ilave işlemidir.
Genellikle kambiyo senetlerinde kullanılan sayfanın arka tarafında kullanılan yazılan bir belgedir.
Havale
Bir kişinin başka bir kişiye veya bir firma adına yapmış olduğu para aktarma işlemine denilmektedir.
Evrakta amir olan kişi havale emrini veren kişidir ve lehtar kavramı havalenin alıcısı, banka ise burada lehtara ve alacaklıya para ödeyen taraftır.
EFT (Elektronik Fon Transferi)
Bir banka hesabından başka banka hesabına yapılan para aktarma işlemine denilmektedir.
Merkez bankasının izni ile bu işlem yapılmaktadır ve merkez bankası burada bir köprü vazifesi görme işlemi yapar.
FAST (Fonların Anlık ve Sürekli Transferi)
Yakın zamanda EFT işlemlerinin önüne geçebilecek bir sistemdir. FAST işlemleri ile 7 gün 24 saat farklı bankalardaki hesaplar arası para transferi gerçekleştirebilirsiniz. Fakat şimdilik tek dezavantajı Tek seferde 1000 TL üst limiti olmasıdır.
Pos Cihazı
Firmalar ve esnafların kullanmış olduğu kredi kartı ile yapılan ödemelerde elektronik bir cihazdır.
ATM
24 saat boyuna hizmet verebilen bankaların önemli noktalarına koymuş olduğu bir makinedir.
Kartsız işlem, banka kartı ve kredi kartı ile işlem yapılma imkânı sunulmaktadır. Bankacılıkta otomatik vezne tanımı diye bilinir.
Bir içeriğimizin daha sonuna gelmişken; Temel bankacılık terimleri nelerdir? sorusuna aktaracaklarımız bu şekildedir.
