Sosyal fobi, kişilerin günlük yaşamlarını etkileyen korku, utanç ve tedirgin olma durumudur. Toplu yemek esnasında, öğrenim hayatlarında ve iş toplantıları gibi bir çok alanda etkilerini hissettirmektedir.
Tabi sosyal fobi tedavi edildiği gibi bunun nedenlerini, belirtilerini ve ortaya çıkma durumlarının iyi bilinmesi gerekmektedir.
Bu günkü içeriğimizde Sosyal fobi nedir?, Sosyal fobi belirtileri nelerdir? Sosyal fobiyi ortaya çıkar haller, Nedenleri ve tedavisi gibi bir çok konuyu detaylarıyla ele alacağız.
Öyleyse Sosyal Fobi Nedir? sorusuyla başlayalım..
Sosyal Fobi Nedir?
Sosyal fobi insanların toplum içerisinde karşılaştıkları veya karşılaşabilecekleri bazı durumlar karşısında duyduğu aşırı kaygı ve tedirgin olma halidir.
Sosyal fobi sahibi bireyler genel olarak amir ile görüşme, toplum önünde konuşma, tanımadığı kişilerle aynı ortamda olma gibi bireysel olarak ön planda kaldığı durumlarda yoğun stres ve kaygı yaşayabilirler.
Yaşanan bu yoğun stres ve kaygı fiziksel bazı tepkilere yol açar. Bunlar el, ayak titremesi, sesinin çıkmaması, yüzünün kızarması gibi şiddetli ve dışarıdan fark edilebilen tepkilerdir.
Sosyal fobi sahibi kişiler özellikle sosyal ortamlarda ön plana çıkabilecekleri işlerden kaygı duyarlar. Bu gibi işlerde çalışmak istemezler. Çalışıyorlarsa eğer mümkün olduğunca arka planda durmaya çalışırlar.
Sosyal fobinin dereceleri de vardır. Yoğun sosyal fobi yaşayan kişiler topluluk önünde yemek yeme, bir mağazadan alışveriş yapma, bire bir seanslara katılma gibi unsurlardan da kaçınırlar.
Sosyal Fobi Nedir? açıkladığımıza göre bir de Sosyal fobi belirtilerini inceleyelim.
Sosyal Anksiyete Belirtileri Nelerdir?
Sosyal fobi veya sosyal anksiyete adından da anlaşılacağı gibi sosyallikle ilgili bir durumdur. Psikiyatri bilimi açısından tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Kişinin karakteristik bir özelliği değildir.
Nasıl fiziksel bir rahatsızlığımız olduğunda bunu tedavi etme yoluna gidiyorsak sosyal fobi durumlarında da tedavi süreçlerine gitmemiz gerekiyor.
Sosyal Anksiyete belirtilerini ise şu şekilde sıralayabiliriz.
- Yüz kızarması,
- Ses titremesi,
- Yoğun bir şekilde terleme,
- Yoğun bir şekilde kalp atışı,
- El veya ayak titremesi.
Peki, Sosyal Fobiyi Ortaya Çıkaran Haller Nelerdir? gelin bunu da birlikte inceleyelim.
Sosyal Fobiyi Ortaya Çıkaran Haller Nelerdir?
Sosyal anksiyete bozukluğu yaşayan kişiler gündelik hayatta bu durum ortaya çıkmadan normal yaşantılarına devam ederler. Tetikleyici sebepler çıkmadıkça günlük rutin hayatları devam eder.
Ancak ne zaman sosyal ortamlarda rahatsız oldukları durumlar ortaya çıkar o zaman bu rahatsızlık baş göstermeye başlar. Kişiler bilinçli olmadan kaygı duymaya ve bunun sonucunda tepki vermeye başlarlar.
Sosyal fobinin ortaya çıktığı, sosyal anksiyetenin tetiklendiği durumlar şunlardır;
- Topluluk önünde konuşma,
- Kendisinden üst rütbede birisiyle iletişim kurma,
- Tek başına alışveriş yapma,
- Kalabalık bir ortamda imza atma,
- Kalabalık bir restoranda yemek yeme,
- Daha önce tanımadığı insanların bulunduğu yeni bir gruba girmek,
- Toplu taşıma araçlarında yüz yüze oturmak,
- Yetenekleri ve bilgi düzeylerinin ortaya çıkması,
- Başkaları tarafından açık bir şekilde izlenirken çalışmak.
Sosyal Fobi Nedenleri Nelerdir?
Sosyal anksiyete bozukluğu genetik olarak aktarım yoluyla aile bireyleri arasında görülebilir. Genetik yolla aktarım sağlandığı için kişide doğuştan olabilme durumu vardır.
Beyin kimyasıyla ilgili bazı bozukluklar olması muhtemeldir. Bunun dışında yaşanmış bir olaydan sonra da ortaya çıkmış olabilir.
Ancak bunun ortaya çıkmasından önce beynin kimyasal altyapısının bu duruma müsait olması durumu söz konusudur. Zaten sosyal fobiye meyilli olan bir yapıda olan beyin kimyası yaşanılan bir olay neticesinde tetiklenebilir ve şiddetini arttırabilir.
Çocukluk döneminde yaşanan bazı olumsuz durumlar bu durumu tetikleyebilir. Bunlar alay edilme, dışlanma, küçük düşürülmeye çalışma gibi olumsuz hadiselerdir. Bu gibi durumlar neticesinde çocuk sosyal ortamlarda kaygı içerisine girmeye başlar.
Stres hormonları çok sık salgılandığı için beyin kimyası bozulmaya başlar.
Sosyal fobinin ortaya çıkması daha çok aile ve çocukluk döneminde ki sosyal ortamlarda oluşur. Ancak kişi çok travmatik ve büyük bir olay yaşamamışsa ve yine de yaşadıklarının etkisini fazla hissediyorsa bu durumda sosyal fobiye muhtemelen yatkın bir yapısı vardır.
Kişi bünyesinde bir tür korku gelişir.
Tarih öncesi çağlarda insanlar yırtıcılardan korunmak için ağaçta yatarlarmış. Bu durumda bazen uykusunda ağaçtan düştükleri de oluyormuş. Örneğin bu korku hali şu an hala genetik miras yoluyla bizlere aktarılmış durumda.
Çoğumuz uykumuzda bir yerden düştüğümüzde sıçrayarak uyanırız. Bunun altyapısında bu genetik mirasın yattığı ifade edilir. İşte sosyal fobide kendi ailemizden kalma bir genetik miras olabilir.
Ya da çocukluk döneminde yaşadığımız bir korku haline verdiğimiz tepkinin yaşımız büyüse de aynı şekilde kalması.
Sosyal Fobi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Sosyal fobi tedavisi şu anda hem bilişsel hem de ilaç tedavileri marifetiyle uygulanmaktadır. İki yöntemi ayrı ayrı uygulayan hekimler olduğu gibi iki tedaviden eş zamanlı faydalanan hekimler de mevcuttur.
Psikoloji ve Psikiyatri branşına sahip hekimler farklı tedaviler uygulayabilmektedir. Ancak bunların öncesinde kişinin bu rahatsızlığı kabul etmesi ve içselleştirmesi gerekmektedir.
Doktor uygun gördüğü durumlarda ilaç tedavisine başvurabilir.
Bilişsel tedavi ise kişinin kendi çabasını ön plana alarak yapılan psikolojik uygulamalardır. Kişi durumu kabul eder ve çeşitli yöntemler vasıtasıyla üzerine gider.
Korkuyu yenmenin en güzel yolu onun üzerine gitmektir anlayışına benzer. Kişi kaygıyı ortaya çıkaran durumlarda isteyerek bulunur ve bununla mücadele yoluna gider.
Sosyal fobi ile utangaçlık ve çekingenliğin karıştırılmaması gerekir. Utangaçlık bir kişilik özelliğidir. Çoğu insan utangaç, çekingen veya sessiz olabilir.
Sosyal fobi sahibi kişiler çok büyük oranda utangaçtırlar ancak bu her utangaç kişinin sosyal fobi sahibi olduğunu ifade etmez. Dediğimiz gibi çekingenlik bir kişilik özelliğidir. Sosyal fobi ise kişiliğimizin üzerine kenetlenen bir tür rahatsızlık durumudur.
Bu durumun üzerimizden atılmasıyla aslında var olan karakterimiz daha net ortaya çıkacaktır.
