Glutatyon nedir? Sorusuna kısaca şöyle yanıt verebiliriz:
Hücrelerin sağlıklı şekilde çalışabilmesi için gerekli olan bir protein molekülüdür. Suda çözünebilen üç farklı amino asitten meydana gelir. Bu amino asitler; glutamat, sistein ve glisin şeklindedir.
En çok karaciğerde bulunan glutatyon ayrıca çeşitli doku hücrelerinin yapısında da önemli bir yer tutar. Bu proteinin temel kaynağı karaciğerdir.
Burada üretilen glutatyon proteini pek çok biyokimyasal reaksiyonda önemli bir rol üstlenir. Hücre içi bozulmalara dirençli olup bu tür durumlardan etkilenmez.
Vücutta oksitlenmiş ve indirgenmiş olarak bulunur. Söz konusu iki formun birbirine dönüşmesi mümkündür.
Örneğin, oksitlenmiş glutatyon indirgenmiş glutatyon hâline gelebilir.
Glutatyon Nedir?
GSH kısaltmasıyla ifade edilen glutatyon; çeşitli bakterilerde, mantarlarda, arkelerde, hayvanlarda, bitkilerde yer alan bir moleküldür. Lipid peroksitler, serbest radikaller, peroksitler, ağır metaller başta olmak üzere birçok reaktif oksijen türünün yol açtığı hasarları engelleyebilir.
Hücrelerin âdeta süper kahramanı olan glutatyon, ürettiği elektronlar sayesinde serbest radikallerin zararlarına paratoner olur. Hücre içerisindeki zararlı maddeleri suya dönüştürerek hastalıkların engellenmesinde, vücudun korunmasında büyük rol oynar.
Glutatyon Hangi Besinlerde Bulunur?
Doğal glutatyon kaynakları içerisinde şunlar sayılabilir:
- Kuruyemişler,
- Kuşkonmaz,
- Roka,
- Dereotu,
- Pırasa,
- Zeytinyağı,
- Nar ekşisi,
- Sirkesiz bir şekilde fermente edilen lahana turşusu,
- Portakal,
- Ceviz,
- Peynir altı suyu,
- Ispanak,
- Avokado,
- Domates.
Ayrıca şunlar da glutatyon içeren besinler arasındadır:
- Karalahana,
- Soğan,
- Enginar,
- Bamya,
- Maydanoz,
- Havuç,
- Greyfurt,
- Kabak,
- Karnabahar,
- Brüksel lahanası,
- Sarımsak,
- Kimyon,
- Tarçın,
- Zerdeçal.
Glutatyon Ne İşe Yarar?
Vücudumuzu çalışan bir fabrikaya benzetebiliriz. Fabrikada gerçekleşen işlemler neticesinde atıklar meydana geldiği gibi, vücuttaki yaşamsal faaliyetlerin sonucunda da çeşitli artıklar oluşur.
Bunların çoğalarak hücreleri hasara uğratma riski mevcuttur.
Şöyle ki:
Vücut tarafından gerçekleştirilen reaksiyonlar serbest oksijen radikallerini ortaya çıkarır. Yani eşleşmemiş oksijenler birin bir araya gelmesiyle beraber oksidatif stres görülür.
Bu ise oksijenlerin doku hücrelerine saldırıp zarar vermesine yol açar.
İşte glutatyon faydaları nelerdir? Sorusunun cevabı burada kendini gösterir. Bu protein molekülü yapısında bulunan amino asitler yardımıyla oksijenleri kendine bağlayarak zararlı etkilerini önler.
Böylelikle dokulara bir şey olmaz.
Öte yandan glutatyonun diğer bir yararı, E ve C vitaminleri gibi antioksidanları yenilemesidir. Bunların vücutta işlevini sorunsuz yerine getirmesi glutatyon ile mümkündür.
Glutatyon Yararları Nelerdir?
Yukarıdaki açıklamalardan sonra, glutatyonun faydaları konusunu maddeler hâlinde şöyle özetleyebiliriz:
- Hücreler için hayati bir bileşendir.
- Toksinleri, kanserojen maddeleri etkisiz hâle getirip vücuttan uzaklaştırır.
- Kurşun, bakır, Kadmiyum, civa, çinko, gümüş ve arsenik gibi ağır metalleri bağlayıp vücuttan atar.
- Enerji kullanılabilirliğini iyileştirir.
- Kas performansını yükseltir.
- Cildi yeniler.
- Kas ve eklem ağrılarını dindirir.
- Yaşlanmayı geciktirir.
- Zihinsel odaklanmayı destekler.
- Uyku kalitesini artırır.
- Karaciğer yağlanmasında tedavi sürecini kolaylaştırır.
- Beyinde elektrofil ve antioksidan savunması, sinyal iletimi için gereklidir.
Diğer glutatyon kullanımının faydaları ise şunlardır:
- Enzimlerin düzgün çalışmasını sağlar.
- Oksidatif stresin önüne geçer.
- Nörodejeneratif hastalıkların engellenmesinde etkilidir.
- Bağışıklık sisteminin düzgün bir biçimde işlemesine yardım eder.
- Parkinson, erken yaşlanma, kanser, insülin direnci, otoimmun hastalıklardan ve cilt rahatsızlıklarından korunmaya yardımcıdır.
Glutatyon Hangi Hastalıklara İyi Gelir?
Araştırmalar glutatyonun ve öncül molekülü NAC (N-asetil sistein) takviyesinin çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde faydalı olduğunu kanıtlamıştır.
Buna göre, aşağıdaki sağlık problemlerinin iyileştirilmesinde glutatyon tedavisi uygulamalarına başvurulur:
- Hemodiyaliz gerektiren hastalıklar,
- Kemoterapiye bağlı yan etkiler,
- Damar sertliği (ateroskleroz),
- Diyabet,
- Parkinson,
- Damar sertliği,
- Kalp krizi,
- Eklem romatizması,
- Yüksek kolesterol,
- Kanser,
- Enfeksiyon hastalıkları,
- Alzheimer,
- Hepatit gibi karaciğer hastalıkları,
- Katarakt,
- Eklem kireçlenmesi (osteoartrit).
Glutatyon Eksikliği Nedir?
Doğal yoldan glutatyon üretiminin azalması, vücuttaki glutatyon miktarının yeterli oranda olmaması durumudur.
Bu, vücudun serbest radikallerden etkili bir biçimde korunmasına engel olur ve çeşitli hastalıkların gelişme riski artar.
Glutatyon Eksikliği Nedenleri Nelerdir?
Bu protein molekülünün vücutta eksilmeye başlaması yaşlılığın doğal bir sonucudur. Bununla birlikte; çevresel faktörler, sağlık sorunları, toksik maddelere maruziyet de glutatyon eksikliğine sebebiyet verebilir.
Risk oranı en yüksek glutatyon eksikliği sebepleri şunlardır:
- Depresyon, stres, endişe, kaygı,
- Vücutta toksin birikimi,
- Sigara, alkol,
- Aşırı egzersiz,
- Yetersiz veya tek tip beslenme,
- Kronik uykusuzluk ve yorgunluk,
- Yapay tatlandırıcılar,
- Katkı maddeleri,
- Ağır metaller,
- İmmun yetmezlik,
- Kemoterapi,
- İlaç toksisitesi,
- Kanser,
- Metabolik bozukluklar,
- Alerjik bozukluklar,
- Yaşlanma süreci,
- Astım.
Glutatyon Eksikliği Nasıl Tedavi Edilir?
Bunun için glutatyon haplarından ve serumlarından yardım alınır. Bazı rahatsızlıklarda glutatyon takviyesi uygulamanın iyileşmeye yardımcı olduğu saptanmıştır.
Örneğin; bir çalışma, otizm bozukluklarında gerçekleştirilen glutatyon tedavisinin çeşitli metabolitler üzerinde etki oluşturduğunu ispatlamıştır. Başka bir ifade ile, glutatyonun otizmde iyileşme sağlanmasına katkıda bulunduğu görülmüştür.
Öte yandan kistik fibroz hastalığı da glutatyon ihtiyacının fazlalaştığı bir başka sağlık problemidir. Bu alanda yapılan çalışma, akciğerde gözlemlenen oksidatif stresin glutatyon takviyeleri ile azaltılabileceğini ortaya koymuştur.
Glutatyon Serumları Nasıl Uygulanır?
Damardan (parenteral) yolla uygulanır. Glutatyon eksikliği ileri düzeyde ise bu tedavi metoduna başvurulur.
Serum formunda glutatyonun intramüsküler (kas içi) ve intravenöz (damar içi) formlarından yararlanılır. Damar içerisine verilen glutatyonun etkisi daha hızlı gözlemlenir.
Fakat damar ve cilt bütünlüğünün bozulmaması için özel ekipmanla uygulanması gerekir. Diğer taraftan bazı hastalıklarda enfeksiyon oluşma ihtimâli bulunduğu için dikkatli olunmalıdır.
Ağız Yoluyla Glutatyon Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bunun için kullanılan oral formülasyonları şöyle sıralayabiliriz:
- Spreyler,
- Şuruplar,
- Dil altı tabletleri,
- Haplar.
Ağızdan uygulanan glutatyon tedavileri ancak düzenli tatbik edildiğinde işe yarar. Bildirilen doz ve zaman aralığında kullanılmaması glutatyonun etkinliğini ciddi oranda düşürür.
Glutatyon Hapı İşe Yarıyor mu?
Hekim tavsiyesiyle, yönergelere uygun kullanılması hâlinde glutatyon hapının faydaları kendini gösterecektir.
Araştırmalar glutatyon hapı kullanımının kas hasarlarını azalttığı, kaslarda dayanıklılığı ve kuvveti artırdığı yönündedir.
Glutatyonu Kimler Kullanamaz?
Çocuklar, hamileler ve emziren anneler üzerinde glutatyon tedavisinin etkilerine yönelik bir çalışma yoktur. Bu nedenle söz konusu kişilerde glutatyon tedavisi uygulanmaz.
Ayrıca kanser tedavisi görenler aktif radyoterapi ve kemoterapi aldığı dönemlerde glutatyon tedavisinden yararlanamazlar.
Glutatyon nedir? Faydaları nelerdir? Nasıl artırılır? Ve benzeri soruları yanıtladık. Merak ettiklerinizi bu konu altından bize sorabilirsiniz.
