Her insanın dönem dönem zor zamanları, başarısızlıkları, hiç geçmeyecek zannettiği acıları olur. Hayatımızda meydana gelen bu değişimlere, ölümlere, başarısızlıklara belirli bir süre tepki göstermek normaldir ama bu tepkinin uzun sürmesi depresyona sebep olur.
Depresyon hem üzüntülü hem bunaltılı bir duygudurum halidir. Kişide ilgi ve enerji kaybı, normalde yaptığı aktivitelerden zevk alamama, kendini değersiz hissetme durumu vardır.
Çok fazla önemsenmeyen bu sendrom kişinin hayatında birçok problemlere sebep olur.
Kişi sosyal hayatından uzaklaşır, çalışamadığı ya da ilaçların masrafından kaynaklı ekonomik sorunlar yaşar hatta doğru zamanda fark edilip tedavi edilmezse öz kıyımlara (intihar) neden olabilir.
Bu durumu depresyon belirtileri ve çeşitleri nelerdir başlığında inceleyeceğiz.
Depresyonu Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Depresyonu etkileyen birçok faktör vardır. Kişinin bulunduğu ortam, aile yapısı, yaşadığı travmalar, genetik faktörler etkilidir.
- Depresyon her yaşta görülebilir ama yapılan araştırmalara göre ileri yaşta ki bireylerde daha fazla görülmektedir.
- Ekonomik durum da depresyonu etkiler. Yoksul insanlarda görülme sıklığı 3 kat daha fazladır.
- Birinci derece akrabasında depresyon tanısı almış bireylerin olma olasılığı 1.5-3 kat daha fazladır.
- Cinsiyet ergenlik çağında belirleyici bir faktör değildir ama yaş ilerledikçe kadınlarda daha sık görülür.
- Medeni durumun depresyona olan etkisi net olarak söylenemese de evli erkeklerde depresyon daha az, evli kadınlarda depresyon daha fazla görülmektedir.
- Beslenme durumu da depresyonu etkilemektedir. Balık tüketenlerde tüketmeyenlere oranla daha az görülmektedir.
Peki; Depresyon belirtileri ve çeşitleri nelerdir? hemen açıklayalım..
Depresyon Belirtileri Ve Çeşitleri Nelerdir?
Depresyonu;
- Major depresif bozukluk,
- Dirençli depresif bozukluk,
- Premenstrual disforik bozukluk,
- Madde ilaç kullanımına bağlı depresif bozukluk,
- Genel tıbbi durumdan kaynaklı depresif bozukluk ve
- Postpartum depresyon olmak üzere 6 grupta inceleriz.
Major Depresif Bozukluk
Genel olarak olağan aktivitelere ilgi azlığı ve depresif duygudurumla karakterize sendromdur.
Bir kişiye major depresif tanısı konulması için kişinin aşağıda belirtilen durumların en az 5 tanesini 2 hafta boyunca neredeyse her gün yaşaması gerekir.
Bu belirtilerden en az bir tanesi ilgi azlığı (zevk alamama) veya çökkün duygudurum maddelerinden birisi olmalıdır. Bu belirtilerin herhangi bir sağlık durumu ile alakalı olmaması gerekir.
- Kişinin neredeyse her gün ve günün büyük çoğunluğunda çökkün duygudurum halinde olması. Kişi kendini boşlukta hisseder, hayata ve olaylara karşı umutsuzdur.
- Hemen hemen bütün aktivitelere karşı büyük oranda ilgi azlığının olması ve kişinin yaptığı hiçbir şeyden zevk alamaması
- Kişinin normal uyku düzenine göre fazla ya da az uyuması
- Kendi isteği ile kilo vermeye çalışmamasına rağmen çok kilo vermesi ya da alması
- Bitkin halde olma ve enerji düşüklüğü
- Kişinin kendini neredeyse her gün değersiz, suçlu hissetmesi
- Odaklanma problemi ve kararsızlık yaşaması, düşünmede güçlük çekme
- Hareketlerde yavaşlama
- Kendini öldürme düşünceleri, girişimleri veya kendini öldürmek için özel planların yapılması
Dirençli Depresif Bozukluk
Major depresif bozukluğa göre belirtileri daha hafiftir. Kişide 2 yıl boyunca neredeyse her gün çökkün duygudurum vardır. Kişi kendini ifade ederken üzgün ve dibe vurmuş olarak ifade eder.
Genellikle genç yaşlarda başlar. Bu kişilerin alkole ve sıkıntı giderici maddelere karşı eğilimleri fazladır.
- Uyku problemi olması (çok ya da az uyuma)
- Normalden daha fazla yemek yeme ya da yemek yemekte güçlük çekme
- Çok basit bir şeyi yapmak için bile enerjinin olmaması
- Herhangi bir şeye odaklanmakta güçlük çekme
- Umutsuzluk
- Benlik saygısında azalma
Dirençli depresif bozukluk tanısı için bu belirtilerden en az 2 tanesinin olması ve bunların herhangi bir sağlık durumu ya da madde ile ilgili olmaması gereklidir.
Premenstrual Disforik Bozukluk
Genellikle adetin başlamasına bir hafta kala başlar ve kişide aşırı anksiyete, duygudurum dalgalanmaları vardır. Adet döngüsünün başlaması ile birlikte yavaş yavaş azalır ve sonraki haftalarda yok olur.
Aşağıdaki belirtilerden en az 5 tanesinin bulunması gereklidir.
- Kolayca kızma, çevresindekilerle çatışma yaşaması
- Kendini sevememe, umutsuzluk hissetme ve çökkün duygudurum hali
- Kişide belirgin bir bunaltı ve gerginlik hali olması
- Uyuşukluk, hemen yorulma
- Aşırı yemek yeme isteği ya da bazı yiyecekleri yemek için çok fazla istek(mesela çikolata, tatlı gibi)
- Ya çok fazla uyuma isteği ya da uykusuzluk çekme
- Odaklanmakta güçlük çekme
- Olağan aktivitelere karşı ilgi azlığı
- Göğüslerde şişme, hassasiyet ağrı olması
Genel Tıbbi Durumdan Kaynaklanan Depresif Bozukluk
Bu depresyon tipinde hastada bir sağlık problemi vardır(kanser, deri hastalıkları, İnfertilite gibi) ve depresyon buna bağlı oluşmuştur. Klinik olarak belirgin sıkıntı ya da bozukluk vardır.
Major depresif bozukluk belirtilerinin görüldüğü sendromdur. Kişide belirgin olarak çökkün duygudurum hali, etkinliklere ilgi azlığı ve zevk alama durumu vardır. İşlevsellikte bozulma görülür.
Postpartum Depresyon
Doğum eylemi gerçekleştikten sonraki 6 haftayı kapsayan döneme postpartum dönem denir. Kadında meydana gelen hormonal değişimler, çocuğun sorumluluğu, bedenindeki fiziksel değişimler, uyku düzeninin değişmesi çoğu anneyi psikolojik olarak olumsuz etkiler.
Postpartum depresyon doğumdan sonraki 1 yıl içinde herhangi bir zaman diliminde ortaya çıkabilir.
