2019 yılının son aylarında ortaya çıkan ve yaklaşık 40 ülkeyi etkileyen koronavirüs pandemisi, akıllara tarihte yaşanmış diğer salgınları getirdi. Dünya tarihinde salgın hastalıklar dönem dönem yaşanmış ve milyonlarca insanın ölümüne neden olmuştur.
Yakın tarihte görülen salgın hastalıklar şu şekildedir;
- Sars Virüsü (2002- 2003)
- Domuz Gribi (2008-)
- Ebola Salgını (2013- 2016)
- Covid-19 Pandemisi (2019-)
Bu yazımızda Tarihteki en büyük 10 salgın hastalık nedir? Etkileri neler olmuştur? tüm bunları detaylarıyla inceleyeceğiz.
Tarihteki En Büyük 10 Salgın Hastalık Nedir?
Tarihteki en büyük 10 salgın hastalık şöyle sıralanmaktadır;
- Jüstinyen veba salgını,
- Kara veba,
- AİDS-HİV,
- İspanyol gribi,
- Modern veba,
- Asya gribi,
- Altıncı kolera pandemisi,
- Rus gribi,
- Tifüs salgını,
- Beşinci kolera pandemisi.
1. Jüstinyen Veba Salgını
Tarihin bilinen en eski salgın hastalığı jüstinyen vebasıdır. 541 yılında başlayıp 1 yıl boyunca devam eden salgın Bizans İmparatorluğu’nda ortaya çıkmıştır.
Askeri birliklerin çöküş döneminde şehre getirdiği eşyalar arasında bulunan fareler vebaya neden olmuştur. Konstantinopolis başta olmak üzere Sasani İmparatorluğu’na ve Akdeniz etrafındaki liman şehirlerini etkilemiştir.
Yaşanmış en büyük salgınlarından biridir ve nüfusun %40’ının ölümüne neden olmuştur.
2. Kara Veba
1346 yılında başlayan Kara Veba salgını tarihte Kara Ölüm olarak da bilinir. Yaklaşık 4 yıl sürmüştür. Ölü sayısı tam olarak belirlenemese de 25 milyon ila 50 milyon arası olduğu var sayılıyor.
3. AİDS- HIV
1960 yılında başlan AİDS, günümüzde de ölümlere neden olmaya devam ediyor. Tedavisi olmayan hastalık dünya üzerinde yaklaşık 37 milyon kişiye bulaşmış durumda. 32 milyon kişinin ise HIV virüsünden dolayı yaşamını yitirdiği biliniyor.
4. İspanyol Gribi
2 yıl devam eden İspanyol gribinin ilk vakaları 1918 yılında ortaya çıktı. H1N1 virüsünün neden olduğu salgında 20 milyondan fazla insan hayatını kaybetti. I. Dünya Savaşı’nın yaşandığı dönemde ortaya çıkan İspanyol gribi nüfusun %5’inin ölümüne neden olmuştu.
5. Modern Veba
Bir zamanlar insanların korkulu rüyası olan veba hastalığı günümüzde daha nadir görünmektedir. 1894’te başlayan Modern veba salgını 1903’e kadar devam etti.
İlk vakalar Çin’in Yunnan bölgesinde kayda geçmiştir. Salgın, Hong Kong’a sıçradıktan sonra tüm dünyaya hızla yayılmıştır. Modern veba salgını ile 10 milyon insan yaşamını yitirmiştir.
6. Asya Gribi
Tarihin en büyük salgınlardan biri de Asya gribidir. 2 milyon insanın ölümüne neden olan salgın 1957 yılında başlayıp 1 seneden uzun süre devam etmiştir.
7. Altıncı Kolera Pandemisi
1899 senesinde Hindistan’da ortaya çıkan Altıncı Kolera pandemisi, 1923 yılına kadar can almaya devam etti. Ortadoğu, Rusya, Kuzey Afrika ve Doğu Avrupa’ya hızla yayılan salgında 1.5 milyon kişi hayatını kaybetti.
8. Rus Gribi
1889- 1890 yılları arasında görünen Rus gribi, 1 yıl gibi kısa bir sürede 1 milyon insanın ölümüne neden oldu. Hızla yayılıp, ölümlere neden olmasında demiryolunun yaygın kullanılması etkili oldu.
İlk vakanın Saint Petersburg’da tespit edilmesinin ardından sadece 4 ay içerisinde kuzey yarımküreye yayıldı.
9. Tifüs Salgını
1914- 1918 seneleri arasında yaşanan Tifüs salgınına Tifüs bakterisi taşıyan bitler neden olmuştu. Asya ve Avrupa kıtasında toplam 25 milyon insan hastalandı.
Sovyetler Birliği’nde 3 milyona yakın kişi Tifüs mikrobu nedeniyle hayatını kaybetti. Doğu ülkeleri hastalığa neden olan etkenin bit olduğunu geç anladığı için zamanında önlem alamadı.
Fakat batılı ülkeler hastalığın bitlerden kaynaklandığını kısa sürede anlayıp hızla önlem almaya başladılar. Bu yüzden doğu ülkelerinde Tifüs nedeniyle hayatını kaybeden insan sayısı, batılı ülkelere oranla daha fazla oldu.
10. Beşinci Kolera Pandemisi
Kolera, tarih boyunca birçok defa ortaya çıkan hastalıklar arasındadır. En son 1879 yılında başlayan Beşinci Kolera pandemisi 1881 yılına kadar ölümcül etkisini sürdürmüştür. Almanya ve Hindistan’ı etkisi altına alan salgında 981bin kişi yaşamını yitirdi.
